Alergia na brokuły – co uczula w roślinach kapustnych?

Brokuły to bardzo zdrowe i lubiane warzywa. Dietetycy zalecają ich obecność w zdrowej diecie. Nie wszyscy korzystają z ich walorów ponieważ warzywa te mogą uczulać. Alergia na brokuły – co uczula w roślinach kapustnych? Co warto wiedzieć o tym warzywie?

Alergia na brokuły

Brokuły to popularne warzywo z rodziny kapustowatych (brassicaceae), cenione za wysoką wartość odżywczą. Zawierają znaczące ilości witamin C i K, kwasu foliowego, błonnika i przeciwutleniaczy. Brokuły przypominają w wyglądzie popularnego kalafiora. Różnią się kolorem i smakiem. Ich różyczki zwykle są zielone lub fioletowe. Można je spożywać na wiele sposobów. Gotowane na parze, blanszowane, pieczone, jako dodatek do zup i zapiekanek czy nawet surowe w sałatkach. Jednak pomimo dużej wartości odżywczej i bogatego zastosowania w gastronomi warzywa te mogą wywoływać alergie pokarmowe. 

Reakcje alergiczne na brokuły mogą być wywoływane przez różne substancje obecne w tym warzywie. Do potencjalnych alergenów należą: 

• proteiny roślinne – białka zapasowe nasion (albuminy i globuliny) – to białka odpowiedzialne za magazynowanie składników odżywczych. Mogą wywoływać reakcje alergiczne natychmiast po spożyciu lub z opóźnieniem, szczególnie uczulają podczas kiełkowania. W połączeniu w naturalnymi salicylanami występującymi w warzywie, reakcje alergiczne mogą być bardzo nasilone.
• naturalne salicylany – to związki chemiczne spokrewnione z kwasem acetylosalicylowym, występują jako naturalne związki obronne rośliny a największe ich stężenie jest w kwiatostanach i młodych pędach.
• lipidy transferowe tzw. LTP – to biała odporne na wysoką temperaturę i enzymy trawienne, powodują bardzo silne reakcje alergiczne, gdyż nawet po obróbce termicznej zachowują właściwości alergizujące.
• profiliny – to białka odpowiedzialne za strukturę komórek roślinnych – są bardzo wrażliwe na wysoką temperaturę i często powodują reakcje krzyżowe z pyłkami roślin.

W zależności od sposobu przygotowania warzywa możemy wpływać na nasilenie alergii. Najwięcej substancji aktywnych zawierają surowe brokuły. Blanszowanie warzywa redukuje stężenie salicylanów a gotowanie dodatkowo zmniejsza zawartość białek alergennych. Nie bez znaczenia jest też to, którą część warzywa spożywamy i jak dojrzałe jest warzywo. Kiełki mają wyższe stężenie białek alergizujących. Młode rośliny brokułu często zawierają więcej salicylanów a dojrzały brokuł ma zrównoważony poziom substancji uczulających. Łodygi mają więcej glukozynolanów, kwiatostany są najbogatsze w salicylany i białka alergenne a liście mają zróżnicowany profil alergenów.

Reakcje na salicylany

Źródłem alergii na brokuły najcześciej są salicylany. Typowymi reakcjami na salicylany jest astma oskrzelowa lub wysypka skórna. Na skórze alergika pojawia się rumień. Dokuczliwe mogą okazać się napady duszności, suchy kaszel czy męczący katar. Silne reakcje na salicylany mogą skutkować poważnymi objawami, takimi jak obrzęk naczyń krwionośnych, co grozi nawet zgonem. Jednak w przypadku brokułów, tego typu reakcje raczej nie mają miejsca.

Innym powodem alergii będą wszelkiego rodzaju nawozy. Uprawiane warzywa mogą być nawożone chemicznymi substancjami, które mogą zaszkodzić organizmowi alergika. Nie wszystkie dostępne na rynku brokuły pochodzą z ekologicznych gospodarstw, dlatego osoby uczulone powinny zwracać uwagę na źródło pochodzenia kupowanych produktów.

Nie tylko brokuły – alergie krzyżowe

Brokuły należą do roślin kapustnych więc cała rodzina tego typu warzyw jest potencjalnym zagrożeniem dla alergika. W rodzinie kapustowatych występują izotiocyjaniany i glukozynolany – potocznie mówiąc związki siarkowe roślin kapustnych, które w połączeniu z salicylanami mogą nasilić reakcje alergiczne. Do warzyw kapustnych zaliczamy wszystkie rodzaje kapusty, kalafior, brukselkę, kalarepę oraz jarmuż. Mimo wielu właściwości zdrowotnych, warzywa te mogą uczulać, wywołując objawy alergii pokarmowych. Osoby uczulone powinny ostrożnie wprowadzać do diety rośliny kapustne, ponieważ uczulenie na jedno z warzyw może pociągnąć za sobą kolejne. Dodatkowym zagrożeniem są białka PR-10, czyli proteiny obronne roślin które wywołują reakcje krzyżowe z selerem, marchewką, jabłkami czy pyłkami brzozy.

Sposobem na alergię jest unikanie spożycia uczulających warzyw oraz wszelkich potraw, przygotowywanych z ich wykorzystaniem. Wybieranie ekologicznych produktów zapewne pomoże, ponieważ bardzo dużo alergii pokarmowych wynika ze stosowania sztucznych nawozów i dodatków do żywności. Już niewielka ilość brokułów może wywołać dolegliwości alergiczne, dlatego alergicy są zmuszeni do przestrzegania diety eliminacyjnej, czyli wykluczającej dany produkt z diety. W przypadku dzieci, alergia pokarmowa może ustąpić wraz z wiekiem, więc warto wykonywać testy alergiczne oraz próby przywrócenia do diety wcześniej uczulających produktów, także warzyw.

Każda alergia pokarmowa, w tym na brokuły może znacząco wpływać na jakość życia, natomiast przy odpowiednim podejściu można ją skutecznie kontrolować. Kluczowe jest prawidłowe zdiagnozowanie alergii i stosowanie się do zaleceń lekarza.

Katarzyna Antos