Zarówno dieta bez laktozy, jak i dieta bez nabiału cieszy się ostatnio rosnącą popularnością. Te dwa terminy często stosuje się zamiennie, zupełnie niesłusznie, ponieważ nie są tożsame. W naszym artykule wyjaśniamy, czym różni się dieta bez laktozy od diety bez nabiału.
Spis treści:
- Dlaczego dieta bez laktozy bywa mylona z dietą bez nabiału?
- Nietolerancja laktozy. Kiedy konieczna jest dieta bez laktozy?
- Co zawiera laktozę?
- Nieoczywiste produkty, w których znajdziemy laktozę
- Poznaj objawy nietolerancji laktozy
- Kiedy potrzebna jest dieta low FODMAP?
- Dieta bez nabiału a alergia na nabiał
- Dlaczego nabiał uczula?
- Dieta bez laktozy i dieta bez nabiału stają się dużo prostsze z cateringiem dietetycznym
Dlaczego dieta bez laktozy bywa mylona z dietą bez nabiału?
Co sprawia, że tak często dieta bez laktozy jest przez nas mylona z dietą bez nabiału? Prawdopodobnie wynika to z faktu, iż w obu przypadkach obserwuje się eliminację mleka z codziennego menu. Jednak istnieją istotne różnice między nietolerancją laktozy a alergią na mleko. Wpływają one na nasze menu oraz wymuszają wprowadzenie określonych zmian w nawykach żywieniowych.
Nietolerancja laktozy. Kiedy konieczna jest dieta bez laktozy?
Dieta bez laktozy wynika z nietolerancji laktozy. Ten dwucukier jest rozkładany przez enzym, laktazę, do glukozy i galaktozy, a następnie każdy monosacharyd zostaje poddany określonym procesom metabolicznym. Niestety, u niektórych osób obserwuje się niedobór laktazy. W rezultacie nie posiadają one dostatecznych ilości enzymu, który mógłby rozłożyć laktozę na glukozę i galaktozę. Niedobór laktazy jest ściśle powiązany z naszym wiekiem oraz pochodzeniem etnicznym. Z wiekiem organizm wytwarza coraz mniej tego enzymu. Co ciekawe, niedobór laktazy stanowi często spotykany problem wśród Azjatów. Na szczęście na rynku można kupić produkty bez laktozy. Dziś na sklepowych półkach bez problemu znajdziemy mleko bez laktozy, ser żółty bez laktozy, jogurt naturalny bez laktozy, kefir bez laktozy, masło bez laktozy, a nawet ser biały bez laktozy. Jak widać, nietolerancja laktozy nie zmusza nas do odstawienia nabiału. Ten można nadal spożywać pod warunkiem, że kupimy produkty wolne od cukru mlecznego. W jaki sposób producenci żywności tworzą nabiał bez laktozy? Do artykułów spożywczych wytwarzanych na bazie mleka wprowadzają laktazę, która przeprowadza przemiany enzymatyczne.
Co zawiera laktozę?
Laktoza to cukier mleczny, który znajdziemy nie tylko w mleku, ale też w nabiale, do którego oprócz ww. mleka zaliczamy:
- jogurt;
- kefir;
- kumys;
- żętycę;
- ayram;
- maślankę;
- śmietanę;
- śmietankę;
- różne rodzaje serów;
- masło.
Nieoczywiste produkty, w których znajdziemy laktozę
Nietolerancja laktozy powinna nas również skłonić do uważnego czytania etykiet na produktach spożywczych. Choć wiele artykułów wydaje się wolnych od laktozy, vide przyprawa do pizzy, to mogą zawierać mleko w proszku, a wraz z nim cukier mleczny. Także dania powstałe na bazie nabiału stanowią problem dla osób cierpiących na nietolerancję laktozy. Oczywiście koktajl mleczny czy barszcz z dodatkiem śmietany można przygotować tak, iż nie zawiera on cukru mlecznego. Wystarczy bowiem sięgnąć po produkty bez laktozy, które są dziś szeroko dostępne. Niemniej w wielu kawiarniach i restauracjach najczęściej przygotowuje się posiłki na bazie tradycyjnego nabiału. Na szczęście powoli wzrasta świadomość społeczna i dieta bez laktozy nikogo dziś nie dziwi. Czasem po prostu wystarczy zapytać, czy dany lokal oferuje koktajle mleczne bez laktozy. W sklepach znajdziemy również masło bez laktozy. Tradycyjna kostka tego stałego tłuszczu pochodzenia zwierzęcego może bowiem zawierać niewielkie ilości cukru mlecznego, które mogą zaszkodzić osobom, które borykają się z nietolerancją laktozy. Choć laktoza występuje w wielu produktach mleczarskich, to warto podkreślić, iż mleczne wyroby fermentowane, do których zaliczamy jogurt, kefir, kumys, maślankę i żętycę, zazwyczaj charakteryzują się mniejszym stężeniem tego dwucukru. Wynika to z faktu, iż do ich produkcji stosuje się bakterie kwasu mlekowego, które wykorzystują cukier mleczny w procesie fermentacji.
Poznaj objawy nietolerancji laktozy
Jakie objawy daje nietolerancja laktozy? Zazwyczaj osoby, które borykają się z niedoborem laktazy, skarżą się na biegunkę, wzdęcia, ból brzucha, uczucie przelewania w jamie brzusznej oraz nadmierną produkcję gazów. Czasem mogą pojawić się też nudności i wymioty. Jeśli borykasz się z wymienionymi tutaj objawami, sprawdź, czy dieta bez laktozy rozwiąże problem. Na początek warto zamienić tradycyjny nabiał na produkty wolne od cukru mlecznego. Jeśli podczas stosowania diety bez laktozy uciążliwe objawy ustąpią, warto pozostać przy niej. Gdy natomiast nie zajdzie poprawa, dobrym rozwiązaniem może okazać się dieta low FODMAP.
Kiedy potrzebna jest dieta low FODMAP?
Dieta low FODMAP ma za zadanie pomóc w ustaleniu, które produkty spożywcze wywołują nieprzyjemne dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego. Gdy te zostaną wyciszone, można stopniowo i uważnie wprowadzać do codziennego menu wcześniej wyeliminowane produkty. Zaleca się, aby wprowadzać 1 produkt raz na 3 dni, zapisując w dzienniczku wszystkie obserwacje związane z funkcjonowaniem przewodu pokarmowego. Początkowo ilość produktu powinna być niewielka i zwiększana w miarę upływu czasu. Na podstawie przeprowadzonych obserwacji zostaje ułożona spersonalizowana dieta. Podczas ścisłej diety eliminacyjnej należy unikać spożywania krótkołańcuchowych węglowodanów o niskiej wchłanialności, które powodują wzrost ciśnienia osmotycznego w jelitach. W tym czasie można spożywać produkty powszechnie postrzegane jako bezpieczne takie jak: fasola szparagowa, papryka, marchew, ogórek, sałata, ziemniak, pomidor, cukinia, banan, kiwi, winogrona, mandarynki, ananas, truskawki, maliny, mąka owsiana, orzechy włoskie, fistaszki, orzechy makadamia, cukier stołowy i syrop klonowy. Dieta low FODMAP jako dieta eliminacyjna może okazać się pomocna przy rozpoznaniu alergii i nietolerancji pokarmowych, w tym nietolerancji laktozy.
Dieta bez nabiału a alergia na nabiał
Jak wcześniej wspominaliśmy, nietolerancja laktozy, która zmusza nas do przejścia na dietę bez laktozy, nie jest tym samym, co alergia na nabiał. Ta druga zazwyczaj wynika z uczulenia na białka obecne w mleku. Alergia na nabiał pojawia się u osób, których układ immunologiczny nie funkcjonuje prawidłowo, przez co wykazuje nadwrażliwość na antygeny, czyli substancje obce, które jednak nie stanowią dla niego zagrożenia. U osób uczulonych kontakt z alergenem powoduje odpowiedź systemu odpornościowego i uruchomienie reakcji zapalnych. W rezultacie alergia na nabiał może nie tylko powodować biegunkę, wymioty, nudności, ból brzucha czy wzdęcia, które zaliczamy do typowych reakcji ze strony układu pokarmowego i które pojawiają się też przy nietolerancji laktozy, ale też dawać objawy skórne. Do najczęściej spotykanych zaliczamy pokrzywkę i świąd. Ponadto uczulenie na nabiał może spowodować katar alergiczny, kaszel czy zapalenie spojówek.
Dlaczego nabiał uczula?
Mleko i wyroby mleczne zawierają liczne białka, które mogą wywoływać reakcje uczuleniowe. Jednak najczęstszym alergenem jest kazeina, która stanowi aż 80% białek obecnych w mleku. Kazeina obecna w mleku krowim różni się konformacją przestrzenną od kazeiny pochodzącej z mleka owczego czy koziego. Naukowcy wykazali, że kazeina krowia swoją budową chemiczną najbardziej odbiega od kazeiny obecnej w ludzkim mleku. Z tego też powodu najczęściej uczula. Zdarza się, iż osoba, u której zdiagnozowano alergię na nabiał, pozbywa się dokuczliwych dolegliwości po przejściu na nabiał kozi lub owczy. Zazwyczaj jednak mleko i jego przetwory muszą zostać całkowicie wyeliminowane z menu. Alergia na nabiał, w przeciwieństwie do nietolerancji laktozy, zmusza nas zatem do wykluczenia tej ważnej grupy produktów spożywczych zasobnych w wapń i białko zwierzęce. Wśród innych białek obecnych w mleku, które mogą alergizować, należy wspomnieć o laktoalbuminie, glikoproteinie oraz laktoglobulinie.
Dieta bez laktozy i dieta bez nabiału stają się dużo prostsze z cateringiem dietetycznym
Niewątpliwie nietolerancja laktozy i alergia na nabiał znacznie zmieniają nasze menu. W pierwszym przypadku musimy uważać na to, aby dokładnie czytać etykiety na produktach spożywczych. Laktoza jest bowiem obecna w gotowych pizzach, niektórych mieszankach przypraw, sosach w proszku etc. Często mamy tutaj do czynienia z artykułami, w których nie spodziewalibyśmy się jej znaleźć. Na szczęście jednak nietolerancja laktozy nie wyklucza spożywania nabiału, ponieważ ten może zostać pozbawiony cukru mlecznego poprzez dodatek laktazy w procesie produkcji. Produkty bez laktozy są dziś powszechnie dostępne w sklepach spożywczych, przez co dieta bez laktozy nie jest aż tak skomplikowana. Natomiast alergia na nabiał wymaga wykluczenia go ze swojego menu. Należy jednocześnie tak zbilansować dietę, aby poprzez inne produkty spożywcze dostarczyć wszystkich niezbędnych substancji odżywczych obecnych w przetworach mlecznych. Zarówno dieta bez laktozy, jak i dieta bez nabiału okaże się dużo mniej uciążliwa, jeśli zdecydujemy się na catering dietetyczny. Dieta pudełkowa została opracowana przez fachowców, dlatego też zaspokaja zapotrzebowanie organizmu na wszystkie substancje odżywcze. Jednocześnie jest wolna od tych składników, które nam szkodzą.
