Żelatyna znajduje swoje zastosowanie w gastronomii. Bez niej nie jedlibyśmy pysznych galaretek ani żelków. Czy alergia na żelatynę jest możliwa? Jakie są jej ewentualne przyczyny i objawy? Jak sobie radzić z tą alergią?
Co to jest żelatyna?
Żelatyna to naturalne rozpuszczalne białko pochodzenia zwierzęcego, żelujące lub nieżelujące, otrzymywane poprzez częściową hydrolizę kolagenu pochodzącego z kości, skóry i skórek oraz ścięgien zwierząt. Składa się z glicyny, proliny i hydroksyproliny.
Jest powszechnie stosowana w przemyśle spożywczym. Żelatyna jest bowiem doskonałym środkiem żelującym i zagęszczającym. Jako środek żelujący sprawdza się przy produkcji galaretek, dżemów i żelków czy niektórych jogurtów i deserów mlecznych. Jako zagęszczacz możemy odnaleźć ją w kosmetykach. Żelatyna bardzo często figuruje na opakowaniach jako emulgator czy pod symbolem E441. Swoje zastosowanie żelatyna znalazła także w farmacji – zawierają ją niektóre powłoki leków oraz suplementy diety. Nawet szczepionki na niektóre z popularnych chorób zawierają w swoim składzie żelatynę!
Alergia na żelatynę – przyczyny i objawy
Alergia na żelatynę to rzadka ale potencjalnie niebezpieczna reakcja immunologiczna organizmu. Występuje, gdy układ odpornościowy błędnie identyfikuje białka żelatyny jako zagrożenie i produkuje przeciwciała do ich zwalczania. Przyczyny tej nadwrażliwości bywają różne:
- predyspozycje genetyczne;
- wcześniejsze uczulenia na inne białka zwierzęce;
- nadwrażliwość układu immunologicznego.
Powodem alergii na żelatynę mogą być szczepionki. Szczepienie przeciw śwince, odrze czy różyczce może zakończyć się odczynem alergicznym w postaci zmian skórnych.
Na skórze alergika może pojawić się pokrzywka. Oprócz tego, tak jak w przypadku innych alergii pokarmowych, obserwuje się także spadek ciśnienia tętniczego krwi, katar czy zawroty głowy. Problemy mogą być widoczne także w masie ciała osoby uczulonej. Alergia może manifestować się poprzez utratę kilogramów. Jednym z objawów uczulenia na żelatynę jest także mrowienie ust oraz obrzęk jamy ustnej. Efektem reakcji na żelatynę jest blokada dróg oddechowych, czego skutkiem mogą być trudności w oddychaniu oraz przełykaniu. Objawy ze strony układu pokarmowego nie pozostają niezauważone. Do reakcji na żelatynę musimy więc doliczyć nudności i inne kłopoty żołądkowe.
Należy jednak pamiętać że reakcje alergiczne mogą wystąpić natychmiast po spożyciu żelatyny lub do kilku godzin później.
Zamiennik dla żelatyny
Bardzo dużo produktów spożywczych zawiera w swoim składzie żelatynę, dlatego alergicy powinni dokładnie czytać etykiety. Wiele osób unika żelatyny od lat 90. kiedy choroba szalonych krów, wywołała panikę na temat żelatyny i produktów ją zawierających. Objawy alergii mogą być bardzo dokuczliwe, dlatego wystarczy unikać żelatyny.
Istnieje wiele alternatyw dla żelatyny, które można spokojnie zastosować w kuchni i przemyśle spożywczym. Jednak wybór odpowiedniego zamiennika zależy od konkretnego zastosowania i pożądanej konsystencji produktu. Wsród alternatyw należy wyróżnić:
- agar-agar pochodzenia roślinnego;
- pektynę, czyli naturalny składnik owoców;
- karagen, czyli ekstrakt uzyskiwany z alg morskich;
- guma ksantanowa;
- mąka z chleba świętojańskiego.
Alergia na żelatynę może okazać się poważnym schorzeniem, ale przy odpowiedniej wiedzy i środkach ostrożności, osoby nią dotknięte mogą prowadzić normalne i zdrowe życie. Kluczowe jest unikanie produktów zawierających żelatynę i jednocześnie bycie przygotowanym na potencjalne reakcje alergiczne.
Jak sobie radzić z alergią na żelatynę?
Przede wszystkim dokładnie czytać etykiety produktów. To producent ma obowiązek informować o składzie produktu, a to z kolei przyczynia się do świadomego wyboru tego co jemy i na co możemy sobie pozwolić ze względów zdrowotnych. Dodatkowo, ważne jest, by informować i edukować otaczające nas środowisko o swojej alergii. Często wiedza która posiada nasza osoba towarzysząca może uratować nam życie w krytycznych momentach. Dobrym i coraz częstszym rozwiązaniem jest noszenie bransoletki informującej o alergii.
Należy pamiętać o regularnych wizytach u alergologa i konsultacji z dietetykiem w celu opracowania zrównoważonej diety bez użycia żelatyny.
Katarzyna Antos
