Alergia to nieprawidłowa reakcja organizmu na nieszkodliwy czynnik pochodzący ze środowiska. Nadwrażliwy układ odpornościowy atakuje neutralną substancję, którą może być alergen wziewny (pyłki roślin, kurz), kontaktowy (metale, kosmetyki) lub pokarmowy. Alergia pokarmowa często objawia się dolegliwościami ze strony żołądka i jelit, takimi jak biegunka czy nudności. Na uczulenie na składniki spożywcze wskazywać mogą też mniej typowe symptomy, takie jak niedokrwistość, zaburzenia oddychania, świąd, pokrzywka czy wysypka. Pojawia się ono najczęściej u niemowląt i małych dzieci, jednak coraz częściej dotyka także dorosłe osoby.
Alergia na produkty spożywcze często jest mylona z nietolerancją pokarmową. Te dwie dolegliwości znacznie się jednak od siebie różnią. Nietolerancja pokarmowa nie jest związana z układem immunologicznym, ale z brakiem jakiegoś enzymu trawiennego. Sprawia ona, że nie możemy pewnych składników przyswoić, co objawia się biegunką, nudnościami czy złym samopoczuciem. Uczulenie wiąże się za to z reakcją obronną organizmu.
Alergia pokarmowa – czym jest?
Alergią pokarmową nazywamy nieprawidłową reakcję układu odpornościowego na substancje zawarte w spożywanym pokarmie. Objawy po zażyciu alergenów są powtarzalne, a ich nasilenie często zależy od tego, jaką zjemy ilość uczulającego składnika. Uczulenie na pokarmy jest często pierwszym symptomem atopii, czyli genetycznie uwarunkowanej skłonności organizmu do alergii zależnych od przeciwciał IgE. Nadwrażliwość na pewne składniki diety jest też typowa dla małych dzieci, ponieważ ich bariera jelitowa jest jeszcze niedojrzała. Błona śluzowa maluchów jest bardziej przepuszczalna dla białek, a to te substancje organiczne są odpowiedzialne za większość uczuleń. Alergia pokarmowa może objawić się natychmiast po zjedzeniu danego składnika. Niestety, niekiedy symptomy pojawiają się dopiero po kilku godzinach czy nawet dniach od spożycia alergenu. Utrudnia to bardzo stwierdzenie, jaki pokarm nas uczula.
Objawy alergii pokarmowej
Choć wydaje się, że alergia na składniki spożywcze powinna wiązać się tylko z dolegliwościami ze strony układu pokarmowego, jej objawy są bardziej nietypowe. Faktycznie, w jej wyniku mogą pojawić się wymioty, biegunka, kolki czy wzdęcia. Zdarza się jednak, że na alergen pokarmowy zareaguje układ oddechowy. Alergik cierpi wtedy przez uciążliwy katar, kichanie, kaszel czy trudności w oddychaniu. Mniej charakterystyczne symptomy alergii pokarmowej to niedokrwistość, zwiększona liczna eozynofili we krwi, a nawet bóle głowy czy zaburzenia snu. Najgroźniejszym skutkiem reakcji uczuleniowej jest wstrząs anafilaktyczny. Kontakt z alergenem sprawia, że u uczulonej osoby gwałtownie spada ciśnienie. Następują też zaburzenia krążenia i skurcze oskrzeli, co może nawet doprowadzić do śmierci.
Alergia pokarmowa – wysypka
Najczęstszym objawem uczulenia na pokarm jest jednak wysypka. Może pojawić się też zaczerwienienie skóry, jej swędzenie i obrzęki. To zazwyczaj pierwszy symptom alergii, jaki obserwujemy u małych dzieci. Problemy z pokrzywką i łuszczeniem naskórka są także typowe dla atopowego zapalenia skóry. Chory na AZS ma odmienną budowę skóry – jej warstwa lipidowa jest ograniczona, dlatego jest sucha i nadwrażliwa. Spożywanie przez atopika uczulających go substancji powoduje pojawienie się stanu zapalnego skóry, świądu i zaczerwienienia. Zwykle utrzymują się one znacznie dłużej niż w przypadku typowej alergii pokarmowej. Dodatkowo chory drapie się, co uszkadza skórę i sprzyja zakażeniom bakteryjnym i grzybiczym.
Najczęściej uczulające pokarmy
Najczęściej uczulającymi alergenami są białka zawarte w mleku. Alergia na krowie mleko jest typowa dla dzieci i w 90% przypadków mija z wiekiem. Niestety, mleko roślinne może się nie sprawdzić jako jego zastępnik, bo również zawiera uczulające białka. Najtrudniejsze dla alergików jest uczulenie na jajka. Są one dodawane do większości potraw – ciast, makronów, pierogów, sosów czy nawet zup w proszku. W białku jaj jest kilkadziesiąt alergizujących substancji. Innymi pokarmami, które mogą uczulać, są ryby, skorupiaki, zboża i niektóre owoce (cytrusy, truskawki). Bardzo niebezpieczna bywa alergia na orzechy, a szczególnie orzeszki ziemne. Ich śladowa ilość może wywołać wstrząs anafilaktyczny. Na szczęście producenci żywności są zobowiązani do wyróżniania na opakowaniach produktów substancji potencjalnie niebezpiecznych dla alergików.
Karolina Solga
